Tym­cza­sem oka­zu­je się, że obec­ne de­fi­nio­wa­nie tych dróg w ję­zy­ku praw­nym, w szcze­gól­no­ści tych pierw­szych nie od­da­je zło­żo­no­ści tej pro­ble­ma­ty­ki, a wie­lo­kroć prze­rzu­ca na in­we­sto­ra w spo­sób nie­uza­sad­nio­ny cię­żar wy­ko­ny­wa­nia za­dań pu­blicz­nych. Zda­rza się to naj­czę­ściej w przy­pad­ku po­dzia­łu nie­ru­cho­mo­ści do­ko­ny­wa­ne­go na wnio­sek i po­ten­cjal­ne­go wy­stą­pie­nia skut­ku, o ja­kim mo­wa w art. 98 ust. 1 usta­wy o go­spo­dar­ce nie­ru­cho­mo­ściami (tzw. wy­własz­cze­nie po­dzia­ło­we).

W tek­ście pier­wot­nym usta­wy z dnia 21 mar­ca 1985 r. o dro­gach pu­blicz­nych (u.d.p.) w art. 11 ust. 1 stwier­dzo­no, że dro­ga­mi we­wnętrz­ny­mi mo­gły być dro­gi ogól­no­do­stęp­ne, nie­za­li­czo­ne do żad­nej z ka­te­go­rii dróg. Ja­ko przy­kła­dy ta­kich dróg usta­wo­daw­ca wska­zał, że są to dro­gi w osie­dlach miesz­ka­nio­wych, do­jaz­do­we do grun­tów rol­nych i le­śnych – dro­gi wiej­skie. Za­sad­ni­czym ele­men­tem po­wyż­sze­go uję­cia by­ło to, że dro­gi we­wnętrz­ne by­ły dro­ga­mi ogól­no­do­stęp­ny­mi.

Po­wyż­szy stan praw­ny uległ zmia­nie po zmia­nach ustro­jo­wych do­pie­ro z dniem 1 stycz­nia 1999 r. Mia­no­wi­cie usta­wą kom­pe­ten­cyj­ną z 1998 r. ( art. 52 ust. 6 i 8 usta­wy z dnia 24 lip­ca 1998 r. o zmia­nie nie­któ­rych ustaw okre­śla­ją­cych kom­pe­ten­cje or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej – w związ­ku z re­for­mą ustro­jo­wą pań­stwa), skre­ślo­no art. 11 u.d.p. i wpro­wa­dzo­no no­we brzmie­nie kil­ku klu­czo­wych prze­pi­sów. Na mo­cy art. 2a u.d.p. dro­gi pu­blicz­ne sta­ły się rze­cza­mi wy­łą­czo­ny­mi z obro­tu, a dro­gi we­wnętrz­ne stra­ci­ły sta­tus dróg ogól­no­do­stęp­nych. Obec­nie for­mal­na de­fi­ni­cja dróg we­wnętrz­nych za­war­ta jest w art. 8 ust. 1 u.d.p. i sta­no­wi, że są to: dro­gi ro­we­ro­we, par­kin­gi oraz pla­ce prze­zna­czo­ne do ru­chu po­jaz­dów, nie­za­li­czo­ne do żad­nej z ka­te­go­rii dróg pu­blicz­nych i nie­zlo­ka­li­zo­wa­ne w pa­sie dro­go­wym tych dróg. Klu­czo­wym jest przy tym ust. 2 te­go ar­ty­ku­łu sta­no­wiący, że: bu­do­wa, przebu­do­wa, re­mont, utrzy­ma­nie, ochro­na i ozna­ko­wa­nie dróg we­wnętrz­nych oraz za­rzą­dza­nie ni­mi na­le­ży do za­rząd­cy te­re­nu, na któ­rym jest zlo­ka­li­zo­wa­na dro­ga, a w przy­pad­ku je­go bra­ku – do wła­ści­cie­la te­go te­re­nu. A za­tem utrzy­my­wa­nie dróg we­wnętrz­nych je­śli nie są one wła­sno­ścią podmio­tu pra­wa pu­blicz­nego np. gmi­ny, na­le­ży do pry­wat­ne­go wła­ści­cie­la. Zmia­na ka­te­go­rii tych dróg i za­li­cze­nie ich do dróg pu­blicz­nych, za­zwy­czaj gmin­nych, na­le­ży do kom­pe­ten­cji ra­dy gmi­ny. A za­tem w świe­tle obo­wią­zu­ją­cych prze­pi­sów zmia­na sta­tusu dro­gi we­wnętrz­nej na pu­blicz­ną na­stę­pu­je wy­łącz­nie za zgo­dą pod­sta­wo­wej jed­nost­ki sa­mo­rzą­du te­ry­to­rial­ne­go.

Z ko­lei brak de­fi­nio­wa­nia dróg pu­blicz­nych w spo­sób ma­te­rial­ny po­wo­du­je, że sze­reg dróg, bę­dą­cych otwar­ty­mi do po­wszech­ne­go użyt­ku dla nie­okre­ślo­nych użyt­kow­ni­ków, któ­re po­win­ny zo­stać prze­ję­te przez gmi­nę, cią­gle za­cho­wu­je do­tych­cza­so­wy sta­tus. Ta­ka sy­tu­acja mo­że nie­kie­dy do­tkli­wie go­dzić w in­te­re­sy podmio­tów, któ­re do­ko­nu­jąc za­go­spo­da­ro­wa­nia i za­bu­do­wy okre­ślo­nych te­re­nów, zmu­szo­ne są do utrzy­my­wa­nia dróg, któ­re ze swej na­tu­ry nie mo­gą być po­strze­ga­ne przez pry­zmat dróg we­wnętrz­nych.

Wy­da­wa­ło­by się, że prze­ło­mo­wym mo­men­tem w po­strze­ga­niu po­wyż­sze­go za­gad­nie­nia po­win­no być orze­cze­nie ETPCz ja­kie za­pa­dło w spra­wie Bu­gaj­ny prze­ciw­ko Pol­sce w 2007 r., w któ­rym w szcze­gól­no­ści podnie­sio­no, że utrzy­ma­nie dróg sta­no­wią­cych dro­gi do­jaz­do­we do 36 dzia­łek grun­tu, a za­tem i od­po­wied­nio więk­szej licz­by użyt­kow­ni­ków, sta­no­wi na­ru­sze­nie za­sa­dy spra­wiedliwej rów­no­wa­gi, gdyż na­kła­da na jed­nost­kę cię­żar nie do unie­sie­nia. Co wię­cej utrzy­my­wa­nie ta­kie­go sta­nu ozna­cza, że podmiot pra­wa pry­wat­ne­go nie­od­płat­nie wy­ko­nu­je za­da­nie pu­blicz­ne, gdyż za­spo­ka­ja jed­ną z pod­sta­wo­wych po­trzeb lo­kal­nej wspól­no­ty. W ślad za tym orze­cze­niem w ju­dy­ka­tu­rze sfor­mu­ło­wa­no de­fi­ni­cję dro­gi we­wnętrz­nej w uję­ciu funk­cjo­nal­nym. W jed­ne­go z orze­czeń stwier­dzo­no, że: „dro­gi po­łą­czo­ne z sie­cią dróg pu­blicz­nych, a przede wszyst­kim nie­prze­zna­czo­ne do wy­łącz­ne­go użyt­ku miesz­kań­ców za­mknię­te­go osie­dla, lecz ogól­no­do­stęp­ne, słu­żą­ce nie­ogra­ni­czo­nej licz­bie po­ten­cjal­nych użyt­kow­ni­ków, któ­rzy mo­gą ko­rzy­stać z nich na po­dob­nych za­sa­dach, jak z dróg wy­bu­do­wa­nych i utrzy­my­wa­nych przez sa­mo­rząd lub in­ny podmiot pu­blicz­ny, na­le­ży za­li­czyć do dróg pu­blicz­nych.” To ro­zu­mie­nie mi­mo, że zo­sta­ło po­wie­lo­ne w jesz­cze kil­ku orze­cze­niach wo­je­wódz­kich są­dów ad­mi­ni­stra­cyj­nych nie uzyskało sta­tu­su po­wszech­nej wy­kład­ni. Sta­ło się to za­pew­ne z te­go wzglę­du, że ro­dzi ona po stro­nie gmi­ny nie tyl­ko obo­wiąz­ki kom­pen­sa­cyj­ne, ale tak­że po­więk­sza w przy­szło­ści za­kres obli­ga­to­ryj­nych wy­dat­ków gmi­ny.

Niem­niej wy­da­je się, że tylko takie ro­zu­mie­nie cha­rak­te­ru praw­ne­go kon­kret­nych dróg ogól­no­do­stęp­nych od­da­je zło­żo­ność tej pro­ble­ma­ty­ki, za­pew­nia­jąc jed­no­cze­śnie zgod­ność z jed­ną z pod­sta­wo­wych ema­na­cji państwa praw­ne­go – za­sa­dy równości wobec prawa.

Masz ciekawą historię i chciałbyś się nią podzielić napisz do nas : platformarm@gmail.com

Źródło:

Artykuł został opracowany na podstawie: https://www.filipiakbabicz.com/proces-inwestycyjny/2019/07/09/drogi-wewnetrzne-zagrozenia-i-wyzwania/